Mga Kwento sa Unang Markahan

BATANG-BATA KA PA

APO Hiking Society

Batang-bata ka pa at marami ka pang                                           

Kailangang malaman at intindihin sa mundo

‘Yan ang totoo

Nagkakamali ka kung akala mo na

Ang buhay ay isang mumunting paraiso lamang

Batang-bata ka lang at akala mo na

Na alam mo na ang lahat ng kailangan mong malaman

Buhay ay ‘di ganyan

Tanggapin mo na lang ang katotohanan

Na ikaw ay isang musmos lang na wala pang alam

Makinig ka na lang

Makinig ka na lang

Ganyan talaga ang buhay

Lagi kang nasasabihan

‘Pagkat ikaw ay bata

At wala pang nalalaman

Makinig ka sa ‘king payo

‘Pagkat musmos ka lamang

At malaman nang maaga

Ang wasto sa kamalian

Batang-bata ako nalalaman ko ‘to

Inaamin ko rin na kulang

Ang aking nalalaman at nauunawaan

Ngunit kahit ganyan ang kinalalagyan

Alam ko na may karapatan ang bawat nilalang

Kahit bata pa man

Kahit bata pa man

Nais ko sanang malaman

Ang mali sa katotohanan

Sariling pagdaranas

Ang aking pamamagitan

Imulat ang isipan

Sa mga kulay ng buhay

Maging tunay na malaya

Sa katangi-tanging bata

Batang-bata ka pa at marami ka pang

Kailangang malaman at intindihin sa mundo

Nais ko sanang malaman

Ang mali sa katotohanan

Batang-bata ka lang at akala mo na

Na alam mo na ang lahat ng

Kailangan mong malaman

Nagkakamali ka kung akala mo na

Ang buhay ay isang mumunting paraiso lamang

Batang-bata ka pa

Batang-bata ka pa

Batang-bata ka pa

Batang-bata ka pa

ANG SUNDALONG PATPAT

Rio Alma

Unang Pangkat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng sampalok. “Saan

ka dadalhin ng kabayong payat?” “Hahanapin ko ang nawawalang ulan,” sagot ng

Sundalong Patpat habang inaayos ang papel na sombrero. “Pero hindi hinahanap ang

ulan,” nagtatakang nagkamot ng tuktok ang sampalok. “Dumarating ito kung kailan

gusto.” “Kung gayon, aalamin ko kung bakit matagal nang ayaw dumalaw ng ulan,”

sagot ng Sundalong Patpat at pinatakbo ang kaniyang kabayong payat.

Ikalawang Pangkat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng manok.

“Saan ka dadalhin ng kabayong payat?” “Hahanapin ko ang nakalimot na ulan,”

sagot ng Sundalong Patpat habang nagpupunas ng pawis na tumatagaktak. “Pero

hindi hinahanap ang ulan,” nagtatakang tilaok ng manok. “Dumarating ito kung

tinatawagan at dinasalan.” “Kung gayon, aalamin ko kung bakit matagal nang hindi

makarinig ang ulan,” sagot ng Sundalong Patpat at pinatakbo ang kaniyang kabayong

payat.

Ikatlong Pangkat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng bundok. “Saan

ka dadalhin ng kabayong payat?” “Hinahanap ko ang nawawalang ulan,” sagot ng

Sundalong Patpat habang hinihimas ang kabayong humihingal. “Matagal nang umalis

dito ang ulan,” paliwanag ng kalbong bundok. “Nagtago sa pinakamataas na ulap.”

“Kung gayon, aakyatin ko ang ulap,” sabi ng Sundalong Patpat at umimbulog agad sa

simoy na pumapagaspas.

Ikaapat na Pangkat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng ulap. “Saan

ka dadalhin ng kabayong payat?” “Hinahanap ko ang nagtatagong ulan,” sagot

ng Sundalong Patpat habang tinatapik ang nahihilong kabayong payat. “Matagal

nang umalis dito ang ulan,” paliwanag ng maputlang ulap. “Nagtago sa pusod ng

dagat.” “Kung gayon, sisisirin ko ang dagat,” sabi ng Sundalong Patpat at lumundag

pabulusok sa mga along nakatinghas.

Ikalimang Pangkat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng dagat. “Saan

ka dadalhin ng kabayong payat?” “Hinahanap ko ang nagtatagong ulan,” sagot ng

Sundalong Patpat at iwinasiwas ang espadang patpat. “Pero hindi nagtatago ang

ulan,” paliwanag ng nagniningning na dagat. “Ibinilanggo ni Pugita sa kaniyang

mutyang perlas.” “Kung gayon, papatayin ko si Pugita,” sabi ng matapang na

Sundalong Patpat. “Palalayain ko ang ulan.” At sinugod ng Sundalong Patpat sakay ng

kaniyang kabayong payat ang yungib ni Pugita. Nagulat si Pugita sa biglang pagpasok

ng Sundalong Patpat na iwinawasiwas ang espadang patpat. Nagulat si Pugita sa

liksi at lakas ng maliit na Sundalong Patpat. Nagulat si Pugita sa talim at talas ng

kumikislap na espadang patpat.

Una at Ikalawang Pangkat: Mabilis at isa-isang tinigpas ng Sundalong Patpat ang

malalaki’t mahahabang galamay ng mabagal at matabang dambuhala. Isa, dalawa,

tatlo. Apat. Lima. Anim. Pito. Walo! Huli na nang magbuga ng maitim na tinta si

Pugita. Nasungkit na ng Sundalong Patpat ang mutyang perlas na nakapalawit sa

kuwintas ng nalumpong hari ng dagat!

Ikatlo at Ikaapat na Pangkat: Hawak ang perlas, dali-daling sumibad patungong

pampang ang Sundalong Patpat sakay ng mabilis na kabayong payat. Pag-ahon

ay agad niyang ipinukol ang mutyang perlas paitaas, mataas, mataas na mataas,

hanggang umabot sa tiyan ng ulap at sumabog na masaganang ulan.

Ikalimang Pangkat: Nagbunyi ang buong daigdig. Sumupling muli’t naglaro ang mga

damo’t dahon. Nagbihis ng luntian ang mga bukid at bundok. Muling umawit ang

mga ibon at ilog...

Lahat: “Saan ka pupunta, O, Sundalong Patpat,” tanong ng sampalok. “Saan ka na

naman dadalhin ng kabayong payat?” “Hahanapin ko ang gusi ng ginto sa puno

ng bahaghari,” sagot ng makisig na Sundalong Patpat at pinatakbo ang makisig na kabayong payat.

ISANG DOSENANG KLASE NG HIGHSCHOOL STUDENT

Sipi mula sa Aba, Nakakabasa na Pala Ako! ni Bob Ong

Sa mata ng isang guro, may isang dosenang klase lang ng high school students.

Clowns – Ang official kenkoy ng klase. May mga one-liner na gumigising sa lahat pag

nagkakaantukan na. Sabi ng ilang teacher, eto raw yung mga KSP sa klase na dahil hindi

naman matalino e idinadaan na lang sa patawa ang pagpapapansin. Pero aaminin ko

walang klaseng walang ganito, at kung meron man, magiging matinding sakripisyo ang

pagpasok sa eskuwela araw-araw.

Geeks – Mga walang pakialam sa mundo, libro-teacher-blackboard lang ang

iniintindi. Kahit na mainit ang ulo at bad trip ang teacher, ang mga geeks ang walang

takot na lumapit sa kanila para lang itanong kung mag-iiba ang result ng equation kung

isa-substitute yung value ng X sa Y.

Holow Man – May dalawang uri ang HM virus, ang type A at type B. Ang type A ay

ang mga estudyanteng madalas invisible, bakante ang upuan, madalas absent. Type B

naman ang mga mag-aaral na bagama’t present e invisible naman madalas ang sagot sa

mga quiz; hollow ang utak.

Spice Girls – Barkadahan ng mga kababaihang mahilig gumimik, sabay-sabay pero

laging late na pumapasok ng room pagkatapos ng recess at lunch breack. Madalas na

may hawak na suklay, brush at songhits. Pag pinagawa mo ng grupo ang isang klase,

laging magkakasama sa iisang grupo ang SG.

Da Gwapings – ang male counterpart ng SG, isinilang sa mundo para magpa-cute.

Konti lang ang miyembro nito, mga dalawa hanggang apat lang, para mas pansin ang

bawat isa. Tulad ng SG, kadalasang puro hair gel lang ang laman ng utak ng mga DG.

Celebrities – Politicians, atheletes at performers. Politicians ang mga palaban na

mag-aaral na mas nag-aalala pa sa kalagayan ng eskuwelahan at mga kapwa estudyante

kesa sa grades nila sa Algebra. Athletes ang ilang varsitarian na kung gaano kabilis

tumakbo e ganoon din kabagal magbasa. Performers naman ang mga estudyanteng kaya

lang yata pumapasok sa eskuwela e para makasayaw, makakanta, at makatula sa stage

tuwing Linggo ng Wika. Sa pangkalahatan ang mga celebrity ay may matinding PR, pero

mababang IQ.

Guinness –Mga record holders pagdating sa persistence. Pilit pinupunan ng

kasipagan ang kakulangan ng katalinuhan. Sila ang kadalasang nagtatagumpay sa buhay.

Masinop sa projects, aktibo sa recitation. Paulit-ulit at madalas magtaas ng kamay kahit

na laging mali ang sagot.

Leather Goods – Mga estudyanteng may maling uri ng determinasyon. Laging

determinado ang mga ito sa harapang pangongopya, bulgarang pandaraya, at palagiang

pagpapalapad ng papel sa teacher. Talo ang balat ng mga buwaya sa pakapalan.

Weirdos – Mga Problematic students, misunderstood daw, kadalasang tinatawag na

black sheep ng klase. May kaniya-kaniya silang katangian: konti ang kaibigan, madalas

mapaaway, mababa ang grades, at teacher’s enemy.

Mga Anak ni Rizal – Ang endangered species sa eskuwelahan. Straight ‘A’ students,

pero well rounded at hindi geeks. Teacher’s pet pero hindi sipsip. Hari ng Math, Science,

at English, pero may oras pa rin para sa konting extra-curricular activities at gimmicks.

Bob Ongs – Mga medyo matalino na medyo may sayad. Eto ’yung estudyanteng

habang nagle-lecture ‘yung teacher e pinaplano na ’yung librong ipa-publish n’ya tungkol

sa classmates n’ya.

Commoners – Mga generic na miyembro ng klase. Kulang sa individuality at

katangiang umuukit sa isipan. Hindi sila kagad napapansin ng teacher pag absent, at

sa paglipas ng panahon, sila ang mga taong unang nakakalimutan ng mga teachers at

classmates nila.

Posibleng may mga estudyante na ang katangian ay kombinasyon ng mga nabanggit.

Posible ring hindi lahat ng uring estudyante ay makikita sa iisang klase.

SANDAANG DAMIT

Fanny Garcia

May isang batang mahirap. Nag-aaral siya. Sa paaralan ay kapansin-pansin ang

kaniyang pagiging walang-imik. Malimit siyang nag-iisa. Laging nasa isang sulok. Kapag

nakaupo na’y tila ipinagkit. Laging nakayuko, mailap ang mga mata, sasagot lamang

kapag tinatawag ng guro. Halos paanas pa kung magsalita.

Naging mahiyain siya sapagkat maaga niyang natuklasang kaiba ang kaniyang

kalagayan sa mga kaklase. Ipinakita at ipinabatid nila iyon sa kaniya. Mayayaman

sila. Magaganda at iba-iba ang kanilang damit na pamasok sa paaralan. Malimit nila

siyang tuksuhin sapagkat ang kaniyang damit, kahit nga malinis, ay halatang luma na,

palibhasa’y kupasin at punung-puno ng sulsi.

Ilarawan ang pisikal at emosyunal na kalagayan ng batang babae.

Kapag oras na ng kainan at labasan na ng kani-kanilang pagkain, halos ayaw niyang

ilitaw ang kaniyang baon. Itatago niya sa kandungan ang kaniyang pagkain, pipiraso ng

pakonti-konti, tuloy subo sa bibig, mabilis upang hindi malaman ng mga kaklase ang

kaniyang dalang pagkain. Sa sulok ng kaniyang mata ay masusulyapan niya ang mga

pagkaing nakadispley sa ibabaw ng pupitre ng mga kaklase: mansanas, sandwiches,

kending may iba-ibang hugis at kulay na pambalot na palara.

Ang panunukso ng mga kaklase ay hindi nagwawakas sa kaniyang mga damit.

Tatangkain nilang silipin kung ano ang kaniyang pagkain at sila’y magtatawanan kapag

nakita nilang ang kaniyang baon ay isa lamang pirasong tinapay na karaniwa’y walang

palaman.

Kaya lumayo siya sa kanila. Naging walang kibo. Mapag-isa.

Ang nangyayaring ito’y hindi naman lingid sa kaniyang ina. Sa bahay ay di minsan

o makalawa siyang umuuwing umiiyak dahil sa panunukso ng mga kaklase, at siya’y

magsusumbong. Mapapakagat-labi ang kaniyang ina, matagal itong hindi makakakibo,

at sabay haplos nito sa kaniyang buhok at paalong sasabihin sa kaniya, hayaan mo

sila anak, huwag mo silang pansinin, hamo, kapag nakakuha ng maraming pera ang

iyong ama, makakapagbaon ka na rin ng masasarap na pagkain, mabibili na rin kita ng

maraming damit.

At lumipas pa ang maraming araw. Ngunit ang ama’y hindi pa rin nakapag-uwi ng

maraming pera kaya ganoon pa rin ang kanilang buhay. Ngunit ang bata’y unti-unting nakaunawa sa kanilang kalagayan. Natutuhan niyang makibahagi sa malaking suliranin

ng kanilang pamilya. Natutuhan niyang sarilinin ang pagdaramdam sa panunukso ng mga

kaklase. Hindi na siya umuuwing umiiyak. Hindi na siya nagsusumbong sa kaniyang ina.

            Sa kaniyang pagiging tahimik ay ipinalalagay ng kaniyang mga kaklase na siya’y

kanilang talun-talunan kaya lalong sumidhi ang kanilang pambubuska. Lumang damit. Di

masarap na pagkain. Mahirap. Isinalaksak nila sa kaniyang isip.

            Hanggang isang araw ay natuto siyang lumaban.

            Sa buong pagtataka nila’y bigla na lamang nagkatinig ang mahirap na batang

babaeng laging kupasin, puno ng sulsi, at luma ang damit, ang batang laging kakaunti

ang baong pagkain. Yao’y isa na naman sanang pagkakataong walang magawa ang

kaniyang mga kaklase at siya na naman ang kanilang tinutukso.

“Alam n’yo,” aniya sa malakas at nagmamalaking tinig, “ako’y may sandaang damit sa

bahay.”

Nagkatinginan ang kaniyang mga kaklase, hindi sila makapaniwala.

“Kung totoo ya’y ba’t lagi na lang luma ang suot mo?”

Mabilis ang naging tugon niya, “Dahil iniingatan ko ang aking sandaang damit.

Ayokong maluma agad.”

“Sinungaling ka! Ipakita mo muna sa’min para kami maniwala!” Iisang tinig na sabi

nila sa batang mahirap.

“Hindi ko madadala rito. Baka makagalitan ako ni Nanay. Kung gusto n’yo’y sasabihin

ko na lang kung ano ang tabas, kung ano ang tela, kung ano ang kulay, kung may laso o

bulaklak.”

At nagsimula na nga siyang maglarawan ng kaniyang mga damit. Ayon sa kaniya’y

may damit siya para sa iba-ibang okasyon. May damit siyang pambahay, pantulog,

pampaaralan, pansimbahan, at iba pa.

Naging mahaba ang kaniyang pagkukuwento. Paano’y inilarawan niya hanggang

kaliit-liitang detalye ang bawat isa sa kaniyang sandaang damit. Tulad halimbawa ng

isang damit na pandalo niya sa pagtitipon. Makintab na rosas ang tela nito na sinabugan ng pinaggupit-gupit na mumunting bulaklak at makikislap na rosas at puting abaloryo.

Bolga ang manggas. May tig-isang malaking laso sa magkabilang balikat. Hanggang

sakong ang haba ng damit.

O kaya’y ang kaniyang dilaw na pantulog na may prutas sa kuwelyo, manggas, at

laylayan. O ang kaniyang puting pansimba na may malapad na sinturon at malalaking

bulsa.

Mula noo’y naging kaibigan niya ang mga kaklase. Ngayo’y siya ang naging

tagapagsalita at sila naman ang kaniyang tagapakinig. Lahat sila’y natutuwa sa kaniyang

kuwento tungkol sa sandaang damit. Nawala ang kaniyang pagkamahiyain. Naging

masayahin siya bagaman patuloy pa rin ang kaniyang pamamayat kahit ngayo’y

nabibigyan nila siya ng kapiraso ng kanilang baong mansanas o sandwich, isa o dalawang

kendi.

Ngunit isang araw ay hindi pumasok sa klase ang mahirap na batang babaeng may

sandaang damit. Saka ng sumunod na araw. At nang sumunod pa. At pagkaraan ng isang

linggong hindi niya pagpasok ay nabahala ang kaniyang mga kaklase at guro.

Isang araw ay nagpasya silang dalawin ang batang matagal na lumiban sa klase. Ang

natagpuan nilang bahay ay sira-sira at nakagiray na sa kalumaan.

Sumungaw ang isang babaeng payat, iyon ang ina ng batang mahirap. Pinatuloy

sila at nakita nila ang maliit na kabuuan ng kabahayan na salat na salat sa anumang

marangyang kasangkapan. At sa isang sulok ay isang lumang teheras at doon nakaratay

ang batang babaeng may sakit pala. Ngunit sa mga dumalaw ay di agad ang maysakit

ang napagtuunang-pansin kundi ang mga papel na maayos na maayos na nakahanay

at nakadikit sa dingding na kinasasandigan ng teheras. Lumapit sila sa sulok na yaon

at nakita nilang ang mga papel na nakadikit sa dingding ay ang drowing ng bawat isa

sa kaniyang sandaang damit. Magaganda, makukulay. Naroong lahat ang kaniyang

naikuwento. Totoo’t naroon ang sinasabi niyang rosas na damit na pandalo sa pagtitipon.

Naroon din ang drowing ng kaniyang pantulog, ang kaniyang pansimba, ang sinasabi

niyang pamasok sa paaralan na kailanma’y hindi nasilayan ng mga kaklase dahil ayon sa

kaniya’y nakatago’t iniingatan niya sa bahay.

Sandaang damit na pawang iginuhit lamang.

KUNG BAKIT UMUULAN

Isang Kuwentong Bayan

Noong unang panahon, wala pang mundo, wala pang araw at buwan, wala pang

oras, at wala pang buhay o kamatayan. Mayroon lang dalawang diyos, si Tungkung Langit,

at ang kaniyang kabiyak na si Alunsina.

“Tingnan mo, mahal, lilikhain ko ang santinakpan para sa iyo!” pagmamalaking sabi

ni Tungkung Langit.

“Hayaan mong tulungan kita, kaya ko ring lumikha,” ang sabi ni Alunsina.

“Huwag kang mag-alala, mahal, ito ang regalo ko sa iyo: ang mga bituin, ang mga

planeta, ang buwan, ang mga ulap, at ang hangin.”

“Pero makapangyarihan din naman ako, dahil isa akong diyosa,” bulong ni Alunsina.

Ngumiti lang si Tungkung Langit at niyakap si Alunsina. Pagkatapos, tumindig siya nang

matikas, huminga nang malalim, at sumigaw nang pagkalakas-lakas sa kawalan.

Lahat ng sabihin ni Tungkung-Langit ay nagkatotoo. Kumalat ang sinag ng bagong

likhang araw. Kumislap-kislap ang mga bituin. Umikot ang mga planeta at lumiwanag ang

buwan. Humangin nang pagkalakas-lakas.

At naulit ito nang naulit. Mahal na mahal ni Tungkung Langit si Alunsina, kaya ayaw

niya itong mapagod. Ayaw niyang gumamit ng kahit isang daliri si Alunsina upang lumikha

ng kahit isang bagay.

“Mas gugustuhin kong maupo ka na lang, magpahinga, at maging maganda,” ang sabi

ni Tungkung Langit kay Alunsina.

Ngunit sawa na si Alunsina sa ganoong klaseng buhay. Naramdaman niyang parang

wala siyang silbi bilang diyosa. Gusto niyang lumikha.

“Huwag kang mag-alala,” sabi ni Tungkung Langit sa kaniyang iniibig, “wawakasan ko

ang iyong pagkabagot. Lilikha ako ng... oras!” At nagsimula nga ang oras.

Kasamang nalikha ng oras ang alaala... at naalala ni Alunsina ang panahong wala

pang laman ang kalawakan, nang hindi siya nakalikha ng kahit ano. “Gusto kong lumikha!”

sabi ni Alunsina.

Isang araw, patagong sinundan ni Alunsina si Tungkung Langit. Nang makita siya ni Tungkung Langit, agad siyang tinanong: “Bakit ka narito? Bakit mo ako sinusundan?”

“Gusto kong lumikha! Diyos din ako tulad mo!” sabi ni Alunsina.

“Nababagot ka ba uli, mahal? Huwag kang mag-alala, lilikhain ko ang kulog at kidlat

para sa iyo!”

Lumiwanag at dumagundong sa buong kalangitan dahil sa kulog at kidlat. Nagulat

ang buong santinakpan. Nagtago ang araw, ang buwan at bituin. Kahit ang hangin ay

tumigil sa pag-ihip! Pero hindi natinag si Alunsina. Nakatayo lang siya doon, nanonood, nakakunot ang noo.

“Sawa na akong panoorin ka lang lumikha ng planeta at araw at bituin! Sawa na

akong naririto lang, nakaupo, walang ginagawa! Kaya kong lumikha! Isa rin akong diyosa!”

Pero hindi siya pinakinggan ni Tungkung Langit. Umalis siya at lumikha pa ng maraming

bagay sa kalawakan. Akala niya ay nagpapapansin lang si Alunsina.

Hindi na nakayanan ni Alunsina ang lungkot sa kaniyang puso, kaya lumayas siya sa

kanilang tirahan. Pag-uwi ni Tungkung Langit, gulat na gulat siya nang makitang walang

apoy sa kanilang kalan, walang pagkain sa kanilang mesa. At wala na rin ang kaniyang

Alunsina.

“Alunsina! Alunsina!” Hinanap nang hinanap ni Tungkung Langit ang kaniyang asawa,

ngunit hindi niya ito matagpuan. Tinawag niya nang tinawag ang pangalan ni Alunsina,

ngunit walang binalik ang hangin kundi alingawngaw.

Lumipas ang mahabang panahon, at nagsawa rin sa paglikha si Tungkung Langit.

Araw-araw, hinanap ni Tungkung Langit ang kaniyang iniibig. Ngunit wala siyang nakita.

Isang araw, sumilip si Tungkung Langit mula sa ilang ulap. Hinawi niya ang mga ulap

at sa kaniyang gulat, naroon ang kaniyang asawang si Alunsina.

“Anong ginagawa mo diyan, mahal? Matagal na kitang hinahanap!”

Tumingala si Alunsina. Kitang-kita sa kaniyang mukha ang kaligayahang matagal nang

hinahangad ni Tungkung Langit.

“Nilikha ko ang daigdig. Ang daigdig na may puno at halaman, isda at mga ibon.

Nilikha ko ang mga bundok, ang langit, ang karagatan. Nilikha ko ang buhay, dahil isa rin akong diyos.” At nagpatuloy si Alunsinang lumikha.

Nasaktan si Tungkung Langit. Ang kaligayahang nakita niya sa mukha ng kaniyang

asawa ay hindi dahil sa pagkakita sa kaniya.

Mula noon, hindi na bumalik si Alunsina sa kalangitan. Paminsan-minsan, sinusubok

siyang pabalikin ni Tungkung Langit sa pamamagitan ng paglikha ng kulog at kidlat. Ngunit

hindi na babalik muli si Alunsina.

Mula noon, upang mabisita ni Tungkung Langit ang kaniyang dating asawa, kailangan niyang mag-anyong ulan. Ulan na didilig sa daigdig na nilikha ng kaniyang iniibig, si Alunsina.

ALAMAT NI TUNGKUNG LANGIT

ni Roberto Añonuevo

Hindi makapaniwala ang mga tao noon na wala naman talagang langit at lupa. Ako,

si Alunsina, at ang asawa kong si Tungkung Langit ang pinagmulan ng lahat ng bagay.

Kaming dalawa lamang ang pinag-ugatan ng buhay. Mula sa kaibuturan ng kawalan,

itinakda ng aming kasaysayan ang paglitaw ng daigdig ng mga tao.

Nabighani si Tungkung Langit nang una niya akong makita. Katunayan, niligawan

niya ako nang napakatagal, sintagal ng pagkakabuo ng tila walang katapusang kalawakan

na inyong tinitingala tuwing gabi. At paanong hindi mapaiibig si Tungkung Langit sa

akin? Mahahaba’t mala-sutla ang buhok kong itim. Malantik ang aking balakang at

balingkinitan ang mahalimuyak na katawan. Higit sa lahat, matalas ang aking isip na

tumutugma lamang sa gaya ng isip ni Tungkung Langit.

Kaya sinikap ng aking matipuno’t makapangyarihang kabiyak na dalhin ako doon sa

pook na walang humpay ang pag-agos ng dalisay, maligamgam na tubigan. Malimit kong

marinig ang saluysoy ng tubig, na siya ko namang sinasabayan sa paghimig ng maririkit

na awit. Napapatigalgal si Tungkung Langit tuwing maririnig ang aking tinig. “Alunsina,”

aniya, “ikaw ang iibigin ko saan man ako sumapit!” Pinaniwalaan ko ang kaniyang

sinambit. At ang malamig na simoy sa paligid ang lalo yatang nagpapainit ng aming

dibdib kapag kami’y nagniniig.

Napakasipag ng aking kabiyak. Umaapaw ang pag-ibig niya; at iyon ang aking

nadama, nang sikapin niyang itakda ang kaayusan sa daloy ng mga bagay at buhay sa

buong kalawakan.

Iniatang niya sa kaniyang balikat ang karaniwang daloy ng hangin, apoy, lupa,

at tubig. Samantala’y malimit akong maiwan sa aming tahanan, na siya ko namang

kinayamutan. Bagaman inaaliw ko ang sarili sa paghabi ng mga karunungang ipamamana

sa aming magiging anak, hindi mawala sa aking kalooban ang pagkainip. Wari ko,

napakahaba ang buong maghapon kung naroroon lamang ako’t namimintana sa

napakalaki naming bahay.

Madalas akong gumawi sa aming pasigan, at manalamin sa malinaw na tubig habang

sinusuklay ang mababangong buhok. Ngunit tuwing tititig ako sa tubig, ang nakikita ko’y

hindi ang sarili kundi ang minamahal na si Tungkung Langit.

Sabihin nang natutuhan ko kung paano mabagabag. Ibig kong tulungan ang aking

kabiyak sa kaniyang mabibigat na gawain. Halimbawa, kung paano itatakda ang hihip

ng hangin. O kung paano mapasisiklab ang apoy sa napakabilis na paraan. O kung

paano gagawing malusog ang mga lupain upang mapasupling nang mabilis ang mga pananim. Ngunit ano man ang aking naisin ay hindi ko maisakatuparan. Tumatanggi ang

aking mahal. “Dito ka na lamang sa ating tahanan, Alunsina, di ko nais na makita kang

nagpapakapagod!”

Tuwing naririnig ko ang gayong payo ni Tungkung Langit, hindi ko mapigil ang

maghinanakit. Kaparis ko rin naman siyang bathala, bathala na may angkin ding

kapangyarihan at dunong. Tila nagtutukop siya ng mga tainga upang hindi na marinig ang

aking pagpupumilit. Nagdulot iyon ng aming pagtatalo. Ibig kong maging makabuluhan

ang pag-iral. At ang pag-iral na yaon ang sinasagkaan ng aking pinakamamahal.

Araw-araw, lalong nagiging abala si Tungkung Langit sa kaniyang paggawa ng

kung ano-anong bagay. Makikita ko na lamang siyang umaalis sa aming tahanan nang

napakaaga, kunot ang noo, at tila laging malayo ang iniisip. Aaluin ko siya at pipisilin

naman niya ang aking mga palad . “Mahal kong Alunsina, kapag natapos ko na ang lahat

ay wala ka nang hahanapin pa!” At malimit nagbabalik lamang siya kapag malalim na ang

gabi.

Sa mga sandaling yaon, hindi ko mapigil ang aking mga luha na pumatak;

napapakagat-labi na lamang ako habang may pumipitlag sa aking kalooban.

Dumating ang yugtong nagpaalam ang aking kabiyak. “Alunsina, may mahalaga

akong gawaing kailangang matapos,” ani Tungkung Langit. “Huwag mo na akong hintayin

ngayong gabi’t maaga kang matulog. Magpahinga ka. Magbabalik din agad ako. . . .” May

bahid ng pagmamadali ang tinig ng aking minamahal. Lingid sa kaniya, nagsisimula nang

mamuo sa aking kalooban ang matinding paninibugho sa kaniyang ginagawa. Umalis nga

si Tungkung Langit at nagtungo kung saan. Subalit pinatititikan ko siya sa dayaray upang

mabatid ang kaniyang paroroonan. Ibig ko siyang sundan.

Natunugan ni Tungkung Langit ang aking ginawa. Nagalit siya sa dayaray at ang

dayaray ay isinumpa niyang paulit-ulit na hihihip sa dalampasigan upang ipagunita ang

pagsunod niya sa nasabing bathala. Samantala, nagdulot din yaon ng mainit na pagtatalo

sa panig naming dalawa.

“Ano ba naman ang dapat mong ipanibugho, Alunsina?” asik ni Tungkung Langit

sa akin. “Ang ginagawa ko’y para mapabuti ang daloy ng aking mga nilikha sa daigdig

ng mga tao!” Napoot ang aking kabiyak sa akin. Nakita ko sa kaniyang mga mata ang

paglalagablab, at lumalabas sa kaniyang bibig ang usok ng pagkapoot. Dahil sa nangyari,

inagaw niya sa akin ang kapangyarihan ko. Ipinagtabuyan niya ako palabas sa aming

tahanan.

Oo, nilisan ko ang aming bahay nang walang taglay na anumang mahalagang bagay.

Nang lumabas ako sa pintuan, hindi na muli akong lumingon nang hindi ko makita ang

bathalang inibig ko noong una pa man. Hubad ako nang una niyang makita. Hubad di ako

nang kami’y maghiwalay.

Alam kong nagkamali ng pasiya si Tungkung Langit na hiwalayan ako. Mula noon,

nabalitaan ko na lamang na pinananabikan niya ang paghihintay ko sa kaniya kahit sa

gitna ng magdamag; hinahanap niya ang aking maiinit na halik at yakap; pinapangarap

niyang muling marinig ang aking matarling na tinig; inaasam-asam niya na muli

akong magbabalik sa kaniyang piling sa paniniwalang ibig kong makamit muli ang

kapangyarihang inagaw niya sa akin. Ngunit hindi.

Hindi ko kailangan ang aking kapangyarihan kung ang kapangyarihan ay hindi mo rin

naman magagamit. Hindi ko kailangan ang kapangyarihan kung magiging katumbas iyon

ng pagkabilanggo sa loob ng bahay at paglimot sa sariling pag-iral.

Ipinaabot sa akin ng dayaray ang naganap sa dati naming tahanan ni Tungkung

Langit. Sinlamig ng bato ang buong paligid. Pumusyaw ang dating matitingkad na

palamuti sa aming bahay. Lumungkot nang lumungkot si Tungkung Langit at laging mainit

ang ulo. “Mabuti naman,” sabi ko sa dayaray. “Ngayon, matututo rin si Tungkung Langit

na magpahalaga sa kahit na munting bagay.”

Umaalingawngaw ang tinig ni Tungkung Langit at inaamo ako dito sa aking bagong

pinaghihimpilan upang ako’y magbalik sa kaniya. Ayoko. Ayoko nang magbalik pa

sa kaniya. Kahit malawak ang puwang sa aming pagitan, nadarama ko ang kaniyang

paghikbi. Oo, nadarama ko ang kaniyang pighati. Lumipas ang panahon at patuloy niya

akong hinanap. Ngunit nanatili siyang bigo.

Ang kaniyang pagkabigo na mapanumbalik ang aking pagmamahal ay higit niyang

dinamdam. Nagdulot din yaon sa kaniya upang lalong maging malikhain sa paghahanap.

Akala niya’y maaakit ako sa kaniyang gawi. Habang nakasakay sa ulap, naisip niyang

lumikha ng malalawak na karagatan upang maging salamin ko. Hindi ba, aniya, mahilig

si Alunsina na manalamin sa gilid ng aming sapa? Nababaliw si Tungkung Langit. Hindi

gayon kababaw ang aking katauhang mabilis maaakit sa karagatan.

Pumaloob din si Tungkung Langit sa daigdig na nilikha niya na laan lamang sa mga

tao. Naghasik siya ng mga buto at nagpasupling ng napakaraming halaman, damo,

palumpong, baging, at punongkahoy. “Marahil, maiibigan ito ni Alunsina,” ang tila

narinig kong sinabi niya. Gayunman, muli siyang nabigo dahil hindi ako nagbalik sa kaniyang piling.

Humanap pa ng mga paraan ang dati kong kabiyak upang paamuin ako. Halimbawa,

kinuha niya sa dati naming silid ang mga nilikha kong alahas. Ipinukol niya lahat ang

mga alahas sa kalawakan upang masilayan ko. Naging buwan ang dati kong ginintuang

suklay; naghunos na mga bituin ang mga hiyas ko’t mutya; at naging araw ang ginawa

kong pamutong sa ulo. Kahit ano pa ang gawin ni Tungkung Langit, hindi na muli akong

nagbalik sa kaniyang piling.

Namighati siya. At nadama niya kung paanong mamuhay nang mag-isa, gaya lamang

ng naganap sa akin dati doon sa aming tirahan. Lumuha nang lumuha si Tungkung Langit,

at ang kaniyang pagluha ay nagdulot sa unang pagkakataon ng pag-ulan. Kapag siya’y

humahagulgol, nagbubunga yaon ng malalakas na pagkulog at pagkidlat. May panahong

tumitindi ang kaniyang pighati, kaya huwag kayong magtaka kung bakit umuulan. Ang

mga luha ni Tungkung Langit ang huhugas sa akin, at sa aking kumakawag na supling.